Tháp nhu cầu Maslow hiện nay đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như: học tập, giáo dục, marketing… Tuy nhiên, nhiều người đặt ra câu hỏi “Tháp nhu cầu Maslow là gì?”. Để trả lời cho câu hỏi này, nội dung dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về kim tự tháp này và những ứng dụng quan trọng của nó.
Tháp nhu cầu Maslow là gì?
Abraham Maslow là một nhà tâm lý học vô cùng nổi tiếng. Từ năm 1943, ông đã đưa ra nghiên cứu và phát triển một mô hình về tâm lý và động cơ của con người trong bài viết A Theory of Human Motivation. Mô hình này chính là Tháp nhu cầu Maslow.
Mô hình tháp nhu cầu Maslow là một kim tự tháp gồm 5 tầng với 5 cấp độ nhu cầu của con người. Maslow cho rằng con người được động viên bởi nhiều nhu cầu khác nhau chứ không phải chỉ có một nhu cầu duy nhất. Và các nhu cầu này của con người sẽ được sắp xếp theo thứ bậc từ thấp đến cao, đi từ đáy tháp lên đỉnh tháp.
Điều này đồng nghĩa với việc nếu nhu cầu bên dưới được đáp ứng đầy đủ thì con người sẽ chuyển sang nhu cầu mới cao hơn. Tháp nhu cầu Maslow gồm 5 mức nhu cầu: nhu cầu sinh lý, nhu cầu an toàn, nhu cầu xã hội, nhu cầu được tôn trọng và nhu cầu tự thể hiện theo thứ tự từ thấp đến cao.
Tổng hợp các cấp bậc của tháp nhu cầu Maslow
Như đã nói ở trên, tháp nhu cầu Maslow bao gồm 5 mức nhu cầu khác nhau được sắp xếp theo cấp bậc từ thấp đến cao. Sau đây sẽ là những thông tin chi tiết về từng bậc nhu cầu trong mô hình theo học thuyết của Maslow.
Bậc 1: Nhu cầu sinh lý
Đây được coi là nhu cầu cơ bản nhất của con người và được sắp xếp nằm ở đáy của tháp nhu cầu Maslow. Nhu cầu sinh lý bao gồm việc ăn uống, nghỉ ngơi,… đây đều là những đòi hỏi về thể chất cho sự sống còn, tồn tại và phát triển của con người. Nếu những yêu cầu này không thể được đáp ứng, con người không thể duy trì được sự sống.
Vì nằm ở bậc dưới cùng nhất trong kim tự tháp Maslow nên đồng nghĩa với việc nếu nhu cầu sinh lý không được đáp ứng và thỏa mãn, những nhu cầu cao hơn sẽ không thể xuất hiện trong con người. Những nhu cầu sinh lý được coi là quan trọng nhất, vì vậy nó phải được đáp ứng đầu tiên trong các nhu cầu của con người.
Bậc 2: Nhu cầu được an toàn
Nằm ở bậc cao hơn nhu cầu sinh lý chính là nhu cầu an toàn trong tháp nhu cầu Maslow. Khi nhu cầu về sinh lý được thỏa mãn, con người sẽ hướng đến những nhu cầu cao hơn đó chính là sự an toàn của bản thân.
Nhu cầu an toàn bao gồm sự an toàn về thể chất, sức khỏe; an ninh của gia đình, tài chính, việc làm… và sự an toàn trong gia đình. Con người luôn mong muốn được bảo vệ trước những mối nguy hiểm về tinh thần và vật chất. Đó là ước mơ về một cuộc sống tốt đẹp và xã hội ổn định của con người.
Bậc 3: Nhu cầu về các mối quan hệ và tình cảm
Khi các nhu cầu cơ bản đã được đáp ứng, con người bắt đầu tập trung chú ý hơn về nhu cầu thiên về các yếu tố tinh thần, tình cảm. Mỗi người luôn mong muốn mở rộng các mối quan hệ của mình: tình bạn, đối tác, tình yêu… Vì vậy, nhu cầu xã hội đóng một vai trò vô cùng quan trọng và cần thiết đối với con người.
Bậc 4: Nhu cầu được kính trọng
Ở cấp bậc này, nhu cầu của con người đã có sự chuyển hướng đến việc mong muốn được người khác thừa nhận, yếu quý và tôn trọng trong đời sống hàng ngày. Con người bắt đầu nỗ lực để nhận được sự công nhận của người khác. Nhu cầu này sẽ thể hiện sự tự tin, thành công của một người trong cuộc sống hàng ngày.
Theo học thuyết của Maslow, nhu cầu kính trong sẽ được chia làm hai loại cơ bản. Đầu tiên, đó là sự mong muốn danh tiếng, tôn trọng từ người khác của một người. Nó được thể hiện qua địa vị, danh tiếng của một người đạt được trong xã hội hoặc trong một tổ chức nào đó. Thứ hai, chính là lòng tự trọng đối với bản thân. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng, nó thể hiện việc một người tự coi trọng phẩm giá và đạo đức của mình.
Để đạt được nhu cầu ở cấp bậc này, con người phải cố gắng và nỗ lực rất nhiều mới có thể đạt được mong muốn của bản thân. Nếu không nỗ lực, họ sẽ chỉ mãi dừng lại ở bậc nhu cầu thứ 4 này mà không thể chuyển sang nhu cầu ở bậc cao nhất trong tháp nhu cầu của Maslow.
Bậc 5: Nhu cầu được thể hiện, khẳng định bản thân
Trong học thuyết của Maslow, nhu cầu được thể hiện bản thân chính là nhu cầu cao nhất. Khi tất cả những nhu cầu ở trước đó đã được thỏa mãn, con người bắt đầu tập trung vào việc thể hiện bản thân mình. Đây là nhu cầu thường xuất hiện ở những người thành công, họ muốn phát triển sức mạnh và trí tuệ để mọi người xung quanh có thể nhìn thấy.
Theo Maslow, con người không phải chỉ cần thỏa mãn được những nhu cầu ở cấp thấp hơn mà còn phải làm chủ được những nhu cầu ấy. Và thực chất, mục đích của con người khi muốn thỏa mãn những nhu cầu ở mức cao hơn chính là để bảo vệ và duy trì những nhu cầu thấp hơn ở bên dưới.
Đánh giá ưu và nhược điểm của tháp Maslow
Bất kỳ học thuyết nào cũng đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng và tháp nhu cầu Maslow cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Khi ứng dụng học thuyết của Maslow vào trong đời sống, chúng ta cần phải nắm rõ được những ưu điểm và nhược điểm của nó.
Những ưu điểm của tháp nhu cầu Maslow
Tháp nhu cầu của Maslow chính là bảng tóm tắt về nhu cầu của con người. Vì vậy, trong mọi lĩnh vực có thể dựa vào kim tự tháp nhu cầu này để hiểu rõ hơn về tâm lý của đối tượng nghiên cứu của lĩnh vực đó. Từ đó, nhà kinh doanh sẽ ứng dụng vào trong việc định vị sản phẩm của mình, thiết kế và định giá sản phẩm của họ khi tung ra thị trường.
Tháp nhu cầu Maslow cũng giúp mọi người có thể phân tích hành vi và xu hướng của nhóm đối tượng trong tương lai. Từ đó, họ có thể xây dựng chiến lược để tập trung vào nhóm đối tượng lớn có cùng chung nhu cầu để mang lại hiệu quả cao trong hoạt động kinh doanh của mình.
Những nhược điểm tồn tại trong tháp nhu cầu Maslow
Từ học thuyết của Maslow có thể thấy rằng mức độ thỏa mãn của từng cá nhân trong cấp độ cụ thể không thể được đo lường trước khi chuyển sang nhu cầu ở cấp cao hơn. Hơn nữa, mỗi bậc nhu cầu của Maslow đều có những nhu cầu cụ thể khác nhau ở trong đó, nhưng không có sự sắp xếp ưu tiên nào cả. Điều này sẽ gây khó khăn trong quá trình nghiên cứu và ứng dụng tháp nhu cầu vào đời sống.
Có thể thấy, tháp nhu cầu Maslow xây dựng khá đơn giản. Điều này có thể dẫn đến sự sai lệch trong quá trình nghiên cứu tâm lý, nhu cầu của các đối tượng. Đặc biệt, hệ thống cấp bậc trong tháp nhu cầu có thể bị hạn chế hoặc không có giá trị do sự khác nhau giữa các nền văn hóa.
Ứng dụng của tháp nhu cầu Maslow với Marketing
Nhận biết được những ưu điểm mà tháp nhu cầu Maslow mang lại, nhiều lĩnh vực đã ứng dụng nó để nghiên cứu và phát triển. Trong mọi chiến dịch truyền thông, định vị khách hàng đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Cùng tìm hiểu những ứng dụng của kim tự tháp Maslow trong Marketing nhé!
Phân cấp thị trường mục tiêu trong chiến dịch Marketing
Kim tự tháp nhu cầu của Maslow sẽ giúp nhà kinh doanh trả lời câu hỏi về việc phân khúc thị trường. Trong Marketing, nhờ vào tháp nhu cầu mà có thể dễ dàng xác định được thị trường họ cần phải hướng tới. Từ đó họ biết mình cần phải cung cấp những sản phẩm gì để có thể đáp ứng được nhu cầu và chiếm được thị phần đó.
Xác định đối tượng và chiến lược tiếp thị phù hợp
Mỗi nhóm khách hàng sẽ có những nhu cầu khác nhau, vì vậy hành vi tiêu dùng của mỗi nhóm khách hàng cũng sẽ khác nhau. Chính vì vậy mà Marketer cần phải dựa vào nhu cầu của khách hàng để đưa ra những chiến lược và dòng sản phẩm phù hợp.
Trong chiến dịch Marketing, nhà tiếp thị có thể ứng dụng tháp nhu cầu Maslow để khắc họa chân dung khách hàng của mình. Marketer sẽ nghiên cứu hành vi, thói quen và sở thích của khách hàng dựa vào tháp nhu cầu. Việc nắm bắt được các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của nhóm đối tượng khách hàng là điều vô cùng quan trọng để có thông điệp truyền thông hiệu quả nhất.
Thiết kế thông điệp
Sau khi đã phác họa được chân dung khách hàng tiềm năng nhờ vào tháp nhu cầu, nhà tiếp thị có thể thiết kế được thông điệp truyền tải đến khách hàng. Một thông điệp tiếp thị hấp dẫn phải thỏa mãn được các vấn đề như: giải quyết được nhu cầu khách hàng mong muốn, kênh mà thông điệp nên xuất hiện, chiến lược thuyết phục sản phẩm có thể đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Một vài lưu ý cần biết trong tháp nhu cầu Maslow
Học thuyết Maslow có ý nghĩa quan trọng trong đời sống hàng ngày. Tuy nhiên, khi ứng dụng tháp nhu cầu của Maslow vào trong đời sống thực tế thì cần phải chú ý tới những điều sau đây!
Nhu cầu có thể linh hoạt trong việc thay đổi thứ tự
Theo mô tả của tháp nhu cầu, nhu cầu của con người sẽ phát triển theo thứ tự từ dưới lên trên cao. Tuy nhiên, Maslow cũng lưu ý rằng những nhu cầu này có thể thay đổi thứ tự linh hoạt tùy vào từng người và từng hoàn cảnh.
Ví dụ: Trong tháp nhu cầu Maslow, nhu cầu về mối quan hệ và tình cảm được xếp trước nhu cầu kính trọng. Điều này nghĩa là con người sẽ lựa chọn lập gia đình trước sau đó mới phát triển sự nghiệp của bản thân. Tuy nhiên, có những người nhu cầu kính trọng cao hơn nên họ lựa chọn phát triển sự nghiệp trước.
Dù các nhu cầu bên trên có thay đổi thứ tự linh hoạt như thế nào, thì nhu cầu sinh lý vẫn đóng vai trò quan trọng nhất. Nó là nền tảng để phát triển các nhu cầu có thứ bậc cao hơn.
Nhu cầu có thể bị gián đoạn hoặc thực hiện lại
Không phải lúc nào nhu cầu của con người cũng tăng lên theo tháp nhu cầu của Maslow. Trong một số trường hợp, nhu cầu ở cấp thấp chưa được hoặc không được đáp ứng có thể khiến nhu cầu của con người bị gián đoạn. Hoặc, nhu cầu đó trước đây đã được đáp ứng nhưng do một số sự việc xảy ra như: mất việc, ly hôn… khiến nhu cầu có thể được yêu cầu thực hiện lại.
Như vậy, không phải ai cũng có xu hướng phát triển nhu cầu theo một chiều hướng đi lên như trong học thuyết của Maslow. Họ có thể bị dao động giữa các nhu cầu trong tháp nhu cầu.
Nhu cầu mới xuất hiện khi nhu cầu cũ chưa được đáp ứng 100%
Theo Maslow, một người có thể xuất hiện nhu cầu mới khi nhu cầu cũ chưa được đáp ứng hoàn toàn. Điều này đồng nghĩa với việc, khi nhu cầu cơ bản đã được thỏa mãn, đáp ứng ở một mức độ nhất định, họ sẽ dần chuyển sang nhu cầu mới cao hơn.
Kết luận
Những thông tin trên nhằm cung cấp cho mọi người một cái nhìn đầy đủ và chi tiết nhất về tháp nhu cầu Maslow. Trong đời sống hàng ngày, nó có một vai trò rất quan trọng trong việc nghiên cứu tâm lý của nhóm đối tượng khách hàng được hướng đến trong từng lĩnh vực.
